“Fındık ve üretici sorunları tartışıldı”

Karadeniz bölgemizin Tarımsal sorunlarının istişare edilip, çözüm ve önerilerinin görüşülerek rapor haline getirildiği “Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Tarım Kurulu Toplantısı”  Rize Ticaret Borsası’nda yapıldı.  Toplantıya Giresun Ticaret Borsası’dan (GTB) Meclis Üyesi Halil AK ve Genel Sekreter Eren Nizam Katıldılar. Toplantıda görüşülen Giresun Ticaret Borsası’nın Fındık Tarımında Sorunlar ve Çözüm Önerileri de ele alındı.
FINDIK TA SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Dönüm başına verilen Doğrudan Gelir Desteği yerine kaliteli ürün elde etmek için İyi tarım uygulamaları yapan çiftçiye kilo başına destek verilmesi, Ticaret Borsalarının görevlerinin en başında, borsaya dâhil maddelerin alıcı ve satıcılarını buluşturmak, alım satımlarını  tanzim etmek ve borsada oluşan fiyatların tespit, tescil ve ilânı işleriyle meşgul olmak üzere kurulan kurumlardır diye her kesim tarafından bilinmektedir. Bu amaçla Ülkemizdeki ticaret borsalarının asli işlerine dönerek gerek spot borsalarını ve tesislerini (lisanslı depo vb.) bir an önce kurmaları, kuramayacak olanlara devlet tarafından destek verilmesi (hibe, ucuz kredi vb.) sağlanarak, üreticiye kilogram başına kalite kriterleri göz önünde bulundurularak ürettiğinin karşılığında destek verilmesinin bir an önce hayata geçirilmesi, Türk Fındığının geleceği ve tarımsal nüfusumuzun 2023 vizyonumuza uygun olarak daha da düşmemesi için önemli olduğunu düşünüyoruz.
Veraset yoluyla parçalanan fındık Bahçelerinin toplulaştırılması için Miras Hukukunda gerekli düzenle, arazi devirlerinde hukuki sürecin kısaltılması ve işlemlerin daha hızlı yapılması sağlanmalıdır. Arazilerin, çiftçi şirketleri altında birleştirilerek veya kiralamak suretiyle daha verimli kullanılması ve işletilmesinin sağlanması, Eski fındık Bahçelerinin gençleştirilmesi için yapılan yeni bahçelerin ekonomik verim yaşına gelinceye kadar kırsal kalkınma programlarından destek verilmesi, Yeni Dikim sistemleri (Çit dikim sistemi, tek dal sistemi ve ‘V’ şekilli sistem)’in fındık bahçelerinde uygulanmasının teşvik edilmesi, Eğimli arazilerin teraslamasında uygulanacak hafriyat işlerinin maliyetlerini karşılamak için %100 oranında kırsal kalkınma desteklerinden yararlandırılması.
Fındık patozları için Biçerdöverlerde uygulanan ruhsat ve standardizasyon sisteminin benzerinin uygulamaya konulması. Fındık toplama makinesi için hali hazırda destek sağlanmakla birlikte, Koruk Vantilatörü ve kurutma sistemleri gibi makineli tarım uygulamaları için de kullanılan ekipman ve araçlar için üreticiye kırsal kalkınma programlarından destek sağlanması gerekmektedir.  Kaliteli, sürdürülebilir ve rekabet gücümüzün artırılabilmesi için modern tekniklerin mümkün olduğu en azami şekilde üreticimizin kullanımına hibeler yoluyla sunulması gerekmektedir. Fındık bahçelerinin altındaki ot biçme makinelerinde sağlanan başarı buna en güzel örneği oluşturmaktadır. Geçmişte, hatta çok yakın zamana kadar bahçe altındaki yabani otları hasat öncesi temizlemekte dışarıdan işçi getirirken artık sağlanan makine destekleriyle her üretici kendi ot temizliğini kendisi yapabilmektedir  Toprak ve yaprak analizlerinin ücretsiz yapılması  teşvik edilerek, gübreleme reçetelerinin düzenlenip üreticiye uygulama bilgileri ile birlikte verilmesi sağlanmalıdır. Fındıkta izlenebilirliğin sağlanabilmesi için üreticilere barkot sisteminin uygulanması için eğitimler ve seminerler düzenlenmesi.(Çiftçi kayıt sistemine kayıtlı olan üreticilere barkot verilmesi ve ürünlerini bu barkotlu ambalajlarla satışa sunmalarının teşvik edilmesi) Giresun Ticaret Borsası olarak yürütmüş olduğumuz Giresun Fındık Lisanslı Deposu ve Spot Borsa Kurulması projesi için alım-satım platformunu kullanacak üreticiler için çiftçi kayıt sistemindeki bilgilerine doğrulama açısından ihtiyacımız bulunmaktadır. Bu amaçla ilgili Bakanlık birimlerine gerekli girişimlerde bulunulmuş olup bir an önce sistemin karşılıklı yapılacak protokol çerçevesinde kullanımımıza sunulmasını projenin başarıya ulaşabilmesi için bekliyoruz. Ülkemizde Lisanslı Depoculuğun, modern tarım yapan ülkelerdeki gibi yaygınlaştırılması için çok önemli çalışmalar bugüne kadar Devletimiz tarafından yürürlüğe konulmakla beraber bu çalışmaların üretici, tüccar ve sanayici ekseninde etkin tanıtımı için herhangi bir çalışma maalesef yapılamamıştır. Bununla ilgili olarak çok önemli bulduğumuz vergisel teşviklere ilaveten, lisanslı depoculuğun iyi tanıtımını gerçekleştirmek için Devletimiz tarafından Tv ve diğer medya araçları vasıtasıyla kamu spotu çalışmaları oluşturulmalıdır. Öncelikle üreticinin sistemi anlayabilmesi ve güven duyabilmesi için medya araçlarının bu anlamda etkin kullanılması gerektiğini düşünmekteyiz. Bu çerçevede Giresun Ticaret Borsası olarak yürütmüş olduğumuz AB Projesi çerçevesinde her türlü iş birliğine açık olduğumuzu ifade etmek istiyoruz. Yine başka bir konuda Fındık tarımında 2006 yılından itibaren başlayan komisyon marifetiyle yapılan rekolte çalışmalarının (Tarım il Müdürlükleri, Ticaret Borsaları, Ticaret ve Sanayi Odaları, Ziraat Odaları, Fiskobirlik ve İhracatçı Birliklerinin katılımlarıyla yapılan çalışma) özellikle son iki yıldır, yine eskiden olduğu gibi ilgili komisyonda bulunan bazı kesimlerin buradaki rekolte çalışmalarına katılmalarına rağmen ayrı ayrı açıklama yaparak, piyasayı kendi pozisyonlarına göre veya kendi bakış açılarından yönlendirmeleri olarak yorumluyoruz. Bu sene için söylemek gerekirse Devlet tarafından belirlenen komisyonda bulunan: Ziraat Odaları, Fiskobirlik, İhracatçı Birlikleri farklı farklı rekolte tahminleri açıklamaya başladılar. Hatta, TÜİK bile bu komisyonlarda bulunmamasına rağmen bu komisyondan farklı rekolte açıklamaya başladı. Rekoltelerin gerçekleşme oranı uzun yıllardan beridir Giresun Ticaret Borsası tarafından yapılmakta olan aylık cetveller ve grafiklerle izlenmektedir. Yapılan tahminlerin sapma oranı burada açıkça gözükmektedir. Devletimiz bununla ilgili manipülasyon oluşmaması için bu komisyonları kurdu.  Ancak bu seneye bakıldığında, İllerde kurulan rekolte tahmin komisyonları marifetiyle Türkiye Rekoltesi: 670 Bin Ton tahmin edildi. Bunun akabinde Karadeniz İhracatçı Birlikleri 733 Bin Ton, TÜİK 585 Bin Ton ve Ziraat Odaları 590 Bin Ton olarak 2015 mahsulü fındık rekoltesi açıklamaları yaptılar. Bu durumun piyasaları olumsuz etkilememesi tarafından tekrar bir düzene sokulması lazım gelmektedir. Buna mukabil rekolte çalışmalarını yapacak komisyonların da doğru ve etkin çalışabilmesinin de kontrolü ilgili ve yetkili birimlerce de ayrıca kontrol edilmelidir. İlimizde de yoğun miktarda üretimi gerçekleştirilen Çay tarımı için de Rize Ticaret Borsamızın Değerli Yöneticileri ve Genel Sekreteri tarafından defaten ifade edilen, Türk Çayı’nın temel gıda maddesi içerisinde olmasına rağmen % 8 olarak uygulanmakta olan KDV oranının; artık diğer temel gıda maddelerine uygulanmakta olan % 1 KDV oranına  bir an önce düşürülmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bunu neden böyle düşünüyoruz, özellikle Karadeniz Bölgesi olarak Fındık ve Çaya dayalı ekonomisi olan bir bölgeyiz. Bu anlamda diğer tarımsal ürünlerin üreticilerine ve sanayicilerine sağlanan desteğin temel gıda maddesi içerisinde bulunan ve ünü Dünya’da bilinen çayımızın KDV oranının makul seviyeler olan ve diğer ürünler içerisinde de aynı paralele oturtularak % 1 KDV oranına düşürülmesi bunun için gereklidir. Bu anlamda fındık ve çay ekonomisine dayalı bölgemizin KDV ve diğer vergi yükleri ile üretici ve sanayicisi açısından hafifletilmesi gerekmektedir. Ayrıca ülkemize yurt dışından gelen çaylar için kalite kriterlerinin çok büyük titizlikle yürütülmesi gerekmektedir ve bu anlamda yerli üreticimizin ve sanayicimizin haklarının korunabilmesi için gerekli koruma önlemlerinin de alınması gerekmektedir.