Nöbetçi Eczaneler
Fındık fiyatlarındaki bu ani düşüler insana bu soruyu sorduruyor.
Tamam, fındık piyasası tamamen özel sektöre bırakıldı; üreticinin birliği FKB bir şekilde piyasanın dışında bırakılarak fiyat oluşumundaki rolünden uzaklaştırıldı.
Tamam, serbest piyasa arz talep ilkesine göre oluşmakta; ürünün bol olduğu dönemlerde fiyatlar düşmekte ürünün az olduğu dönemde talebe bağlı olarak fiyatlar yükselmekte.
Her yıl farklı kurumların açıkladığı rekolte tespitlerinin önüne geçmek için bu yıl rekolte tespiti tek elden yapıldı ve piyasa 15 TL’den açıldı.
Yani serbest piyasa koşulları olması gerektiği ölçeklerde oluşuyor.
Ancak bir gün bakıyorsunuz birileri bir yerde bir düğmeye basıyor ve fındık fiyatları bir gecede 1 TL birden düşüyor. 1 ton fındıkta 1000 TL kayıp ortaya çıkıyor.
Fiyatlarda öyle sert iniş ve çıkışlar yaşanıyor ki kayıp ve kazanımlar bin- iki bin liralarla ifade ediliyor. Yöremiz insanları için önemli miktarlar bunlar.
Peki, ne oluyor da bir gecede bin- iki bin TL kaybediyor fındık üreticisi.
Düğmeye kim basıyor? Fiyatlarla bu boyutlarda kim oynayabiliyor?
Bu nasıl serbest piyasa? Petrolde, altında, dövizde bile bu boyutta fiyat iniş ve çıkışları ortaya çıkmıyor.
Geçe hafta gazetelerde Adalet ve Kalkınma Partisi Giresun Milletvekili Cemal Öztürk’ün paylaştığı bir bilgi yer aldı. Türkiye İstatistik Kurumu fındık rekolte tahmini rakamlarını revize etmiş.
Daha önce 640 bin ton olarak açıklanan 2016 yılı fındık üretim miktarını 420 bin ton olarak düzeltmiş. Yani fındık üretim miktarının 220 bin ton daha az olacağını ifade etmiş.
Yıllarca söyledikleri arz- talep kanununa göre ürün az olunca fiyatların yükselmesi gerekir. Serbest piyasanın en önemli kuralıdır bu.
Ama tam aksi olmuş, üretimin az olacağı görülmesine rağmen fiyatlar düşmeye devam etmiş. Ya bu arz- talep kuralı diye bir şey yok ya da birileri fiyatlarla oynuyor. O bildik deyimle düğmeye basıyor.
Serbest piyasada fiyatlar böylesine inip çıkarken ülkeyi yönetenlerin bu orantısız fiyat düşüşleriyle ilgili bir yorumları yok mu? Olmaz olur mu, hem de çok ilginç yorumları var!
Fiyatlar yüksekken fındığınızı satsaydınız diyorlar.
Fındıkta istikrarlı bir fiyatın oluşumunu sağlayacak politikalar üretmek yerine, üreticiyi koruyacak bir fındık politikası geliştirmek yerine fındığınızı niye satmadınız diyerek üreticiyi azarlamayı tercih ediyorlar.
Fındıkta üreticinin yaşadığı en büyük sorun fiyatın düşük oluşundan çok piyasanın istikrarsız oluşu…
Tamam, kabuklu fındık 3 dolar olsun, biz bu ülkede 1.7 dolara fındık sattık. Bu fiyat açıklandığında üretici sevindi… Bu gün yaklaşık 4 dolar fındık fiyatı ama buralara 5 dolardan düştü. Yarın yeniden yükselebilir diye umut ediyor üretici.
Devletin yeniden fiyat belirlemesini beklemiyoruz, bunun bu iktidarla olmayacağını biliyoruz ancak piyasanın böylesine iniş çıkılarına da seyirci kalmasınlar. Küçük dalgalanmalar da kabulümüz ancak bir liralık iki liralık, dört liralık düşüşler üreticiye ciddi anlamda para kaybettiriyor.
Dünyada fiyatı kısa dönemler halinde böylesine büyük düşüşler ortaya koyan bir başka ürün yoktur. Altın, petrol ve döviz de bile böyle dalgalanmalar yaşanmıyor.
Hükümetin fındık piyasasını düzenleyen bir kurum oluşturması gerekmektedir diye düşünüyorum. Yoksa bu karmaşık piyasa yapısıyla şimdilik üretici zarar görürken gelecekte Türkiye zarar görecektir.
Bu işin ticaretini yapanlar bile büyük zararlar yaşıyorlar.
YORUMLAR